Juan Diego Botto, in het labyrint van nieuwe gezinnen: "Ouderschap is niet meer wat het was, omdat onze relaties niet meer zijn wat ze waren."

Raúl is een alleenstaande vader. Zijn zoon heet Dani en zijn vriendin heet Paula. Dani is zes jaar oud, woont bij zijn moeder en brengt de woensdag en afwisselend de weekenden door met Raúl en Paula. Paula is dol op Dani, maar ze kan haar plek in het gezin niet helemaal vinden. Wat is precies de rol van een stiefmoeder? Op een dag wordt Paula verliefd op iemand anders, een vrouw, verlaat ze voorgoed het huis... en vraagt zich af hoe haar relatie zal zijn met een jongen met wie ze vijf jaar van hun leven heeft gedeeld.
Dat is het uitgangspunt van Tras el verano , een film van regisseur Yolanda Centeno die iets dat al een tijdje deel uitmaakt van ons dagelijks leven, maar dat we zelden in fictie zien, naar de bioscoop brengt: scheidingen van kinderen, stiefmoeders, stiefvaders, stiefbroers, de relaties tussen hen, kinderen die komen en gaan, de stiltes, de twijfels, de pijn na de breuk, kinderen die proberen te overleven en zich aan te passen aan alle nieuwe mensen die in hun leven komen... Een script met weinig woorden en veel blikken en gebaren die voor zichzelf spreken.
Juan Diego Botto (Buenos Aires, 49) speelt Raúl, een man die geplaagd wordt door duizenden twijfels en vecht om de gezamenlijke voogdij over zijn zoon te krijgen, die een tweede relatiebreuk probeert te boven te komen en die niet weet hoe hij met alles wat hij doormaakt moet omgaan. "Ik heb zoveel gescheiden vrienden die kinderen hebben, die een nieuwe relatie beginnen, die samenwonen met de kinderen van hun nieuwe partners," reflecteert de acteur in een café in het centrum van Madrid. "Het is iets wat ik constant om me heen zie, maar ik had er nooit bij stilgestaan hoe het allemaal samenkomt, over de diepgang van de nieuwe banden die gaandeweg ontstaan. Ik vond het project erg goed omdat het een maatschappelijke realiteit aanspreekt die emotioneel zeer complex, maar ook heel alledaags is."
Vraag: De film toont een enorme emotionele verwarring bij iedereen. Weten we niet hoe we met de nieuwe gezinsmodellen moeten omgaan?
Antwoord: Mijn personage, Raúl, ervaart de pijn van een relatie die tegen zijn wil eindigt. Zijn relatie met zijn eerste vrouw, met wie hij een zoon heeft, is duidelijk vijandig. Hij vecht voor gezamenlijke voogdij en weet niet zeker of hij die kan krijgen. Dan heeft hij het vreselijke gevoel dat hij altijd op het kind moet wachten. Hij heeft weinig tijd met hem, en dat maakt het moeilijker om het te delen. Hij is een diep beschadigd persoon, in een diepe crisis, met veel angst en pijn. Maar tegelijkertijd is hij iemand die probeert te begrijpen, die openstaat voor de vraag: "Wat doe ik verkeerd?" en "Kan ik het beter doen?"
V. Zijn er op de wereld steeds meer stiefmoeders en stiefvaders die niet goed weten wat hun plek is?
R. Paula heeft nooit een duidelijke plek in dat gezin gehad. Ze kan nergens over beslissen. Ze is op een plek die niet bestaat. Zelfs het kind, dat heel veel van haar houdt, wist haar soms uit om de moeder of vader niet te kwetsen. Ze is er wel, maar toch ook weer niet. Vaak is ze onzichtbaar.
V. Wanneer ze uit elkaar gaan, denkt je personage dat het normaal is dat haar zoon het ook met haar uitmaakt.
A. Als volwassenen brengen we nieuwe mensen in het leven van onze kinderen, en als onze relatie dan eindigt, besluiten we dat ze hen niet meer zullen zien, dat die band verbroken wordt. We voelen wrok, wrok, we voelen ons verraden, en we willen dat onze kinderen hetzelfde voelen. Maar relaties werken niet zo. Als ik een kind jarenlang opvoed, hun luiers verschoon, ze naar school breng, hun maaltijden klaarmaak... dan is dat een band die niet verbroken zal worden, hoeveel andere volwassenen ook zeggen dat er een einde aan moet komen. In de film begrijpt Dani niet waarom deze persoon die zo aanwezig is geweest in haar leven, plotseling volledig verdwijnt.

V. Zijn wij als volwassenen egoïstisch als we onze nieuwe partners in het leven van onze kinderen brengen? Als we ze weer meenemen? Zijn we egoïstisch over alles?
A. Ik weet het niet. Het kan ook gezien worden als een samenloop van genegenheden. Het opvoeden van een kind vereist een gemeenschap. Misschien is hoe meer genegenheid er rond een kind is, hoe beter voor iedereen. Het belangrijkste is om te proberen elkaar en onze kinderen niet te kwetsen.
V. Het kind neemt de slechte verhoudingen tussen volwassenen perfect waar, ook al spreken ze in zijn bijzijn niet negatief over elkaar.
A. Haar moeder en vader groeten elkaar niet eens als ze elkaar zien. Die scène leek me ongelooflijk moeilijk. De regisseur heeft de subtiele details van alledaagse situaties heel goed uitgewerkt, die natuurlijk niet ideaal zijn, maar die nu eenmaal gebeuren. Ik vind dat ze fantastisch werk heeft geleverd dankzij haar diepgaande begrip van de realiteit waar ze het over heeft. Ouderschap is niet meer wat het was, omdat relaties en gezinnen niet meer zijn wat ze waren. Ik ken zoveel gezinnen met moeders, vaders en kinderen, en anderen die zich in een heel andere situatie bevinden. Iedereen probeert zijn best te doen, maar soms is er onderweg pijn, jaloezie, angst en bezitterigheid jegens de kinderen...
V. Is het mogelijk om deze processen te ervaren zonder het gevoel te hebben dat je faalt?
A. Ik denk niet dat het een mislukking is als een relatie eindigt: hij heeft net zo lang geduurd. Er waren misschien mooie dingen aan en andere die minder mooi waren, maar nergens staat geschreven dat een relatie levenslang moet duren. Sommige duren zes maanden, andere drie jaar en weer andere dertig. Om nieuwe, gezonde banden te smeden, moet je dat gevoel van mislukking overwinnen, want daarop voortbouwen is erg moeilijk. Ik denk dat de reis van mijn personage er juist op gericht is om die gedachten om te draaien en te zeggen: de relatie is voorbij, maar laten we proberen die te transformeren tot een andere emotionele relatie voor zowel mij als mijn zoon.
Ik denk niet dat het een mislukking is als een relatie eindigt: hij heeft zo lang geduurd. Er zijn misschien prachtige dingen gebeurd en andere die minder mooi waren, maar nergens staat geschreven dat een relatie een leven lang moet duren.
P. Dat vereist een grote daad van vrijgevigheid.
A. Natuurlijk is het niet makkelijk. Maar we moeten ervan uitgaan dat we hier zijn gekomen omdat we er sociaal voor gekozen hebben, omdat we ervoor gekozen hebben om uit elkaar te gaan en te scheiden en niet ons hele leven met iemand door te brengen als we dat niet willen. Natuurlijk is het niet makkelijk om te accepteren dat de vriend of vriendin van je ex-partner bij je kind is. Maar hetzelfde zal jou op een gegeven moment overkomen, en ik denk dat je moet proberen je niet te laten meeslepen door ego of een gekwetst zelfbeeld. De film propageert niets, maar nodigt ons wel uit om vrijgeviger te zijn en onszelf vragen te stellen, wetende dat de antwoorden niet makkelijk zijn.
V. Wat is een gezin in 2025?
A. Het is moeilijk te definiëren. Tijdens mijn jeugd bestond mijn familie uit mijn moeder, mijn twee zussen en ik – mensen van buiten het land met een ander accent. In die tijd was er geen netwerk buiten ons. Daarna breidden relaties zich uit. Ik geloof dat familie je staande houdt, iets geboren uit pure liefde. Wanneer je uit elkaar gaat, is het ideaal om met de persoon van wie je hield overweg te kunnen, zelfs als het voorbij is, want voor die kinderen blijven jullie beiden hun familie. Altijd. Van daaruit kunnen later nieuwe gezinnen ontstaan, die ook in de loop der tijd kunnen veranderen. En dat is oké. Het is noch goed noch slecht; het is de realiteit waarin we leven, en we moeten ermee leren omgaan. Want we kennen het alternatief al: altijd bij dezelfde persoon zijn, of we dat nu leuk vinden of niet, en we hebben besloten dat we dat niet leuk vinden. Dingen veranderen omdat we willen dat ze veranderen.
EL PAÍS